TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği

TÜBİTAK’ın 1512 kodlu girişim sermayesi desteği ilk defa 2012 yılında başvuruları kabul etmiş ve 2015 yılına kadar çok az değişerek devam etmiştir. Ancak 2015 yılında destek programında köklü bir değişikliğe gidilmiş ve Aşama 1  başvurularının TÜBİTAK yerine yetkilendirilmiş ve “Uygulayıcı Kuruluşlar” olarak adlandırılmış 17 farklı kuruma (Teknoloji Transfer Ofisleri, Teknopark yönetici şirketleri ve bir bankaya) yapılabilmesine imkan tanınmıştır. Uygulayıcı Kuruluşlar ise aşağıdaki gibidir;

TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı olarak adlandırılmış olan program 2015 yılında yapılan değişikliğe kadar 4 aşamadan oluşmaktaydı;

1. Aşama; Bireysel başvuruların kabul edildiği bu aşamada girişimcilerin iş fikirleri değerlendirmeye tabii tutularak, olumlu bulunan iş fikirlerinin projelendirilmesi ve iş planının hazırlanması için eğitim ve rehberlik hizmetleri sunulmaktaydı.

2. Aşama; İş Planını hazırlayarak TÜBİTAK’a sunan girişimcilerden desteklenemeye değer bulunan iş fikirlerinin hayata geçirilmesi bu aşamada olmaktadır. Bu aşamada girişimcilerin kuracakları sermaye şirketlerine geri ödemesiz 100.000 TL Teknogirişim Sermayesi Desteği sağlanarak kendi prototiplerini üretmeleri hedeflenmekteydi

3. Aşama; Bu aşamada esasında TÜBİTAK’ın bir başka programına geçiş olmaktadır. 2. Aşamayı da başarıyla tamamlayarak protoiplerini üreten bütün Teknogirişim Sermaye Şirketleri (Bilim Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından desteklenenler dahil) TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı kapsamında desteklenir. Bu aşamada şirketlere 550.000 TL destek sağlanmaktaydı

4. Aşama Bu aşamada şirketlerin talebi üzerine TÜBİTAK’ın girişim sermayesi firmalarına mektup göndererek, kuruluşa veya proje çıktısına ortak olmaya davet ettiği ve/veya çıktıların satışını kolaylaştırmak üzere belirli aralıklarla proje pazarları düzenlediği/desteklediği aşamaydı.

BİGG 1512 Teknogirişim Sermaye Destek Programı

Kısaca BİGG (Bireysel Genç Girişim) olarak adlandırılmış olan yeni ismiyle 1512 Teknogirişim Sermaye Destek Programı ise 3 aşamadan oluşmaktadır;
Aşama 1; girişimcilerin iş fikirlerini uygulayıcı kuruluşlara sunduğu, uygulayıcı kuruluşun bu iş fikirlerini değerlendirdiği, başarılı bir iş planına dönüşme olasılığı yüksek olan iş fikirleri için girişimcilere eğitim, rehberlik, kuluçka vb. hizmetler verdiği, iş fikrinin iş planına dönüşmesi sürecinde fikrin ticari açıdan doğrulanması çalışmalarının yürütüldüğü aşamadır. Aşama 1, teknogirişim sermaye desteği çağrısında belirtilen iş planı son başvuru tarihinde tamamlanır.

Aşama 2; iş planlarının bu Uygulama Esasları çerçevesinde değerlendirilmesi ile başlayan aşamadır. Değerlendirme sonucunda desteklenmesi uygun bulunan iş planları için girişimciden tanımlı bir zaman aralığı içinde kuruluş tanımına uygun şirket kurması istenir. TÜBİTAK ile kuruluş arasında sözleşme imzalanmasından sonra kuruluşa teminat alınmaksızın hibe olarak proje desteği ve sermaye desteği sağlanır. Teknogirişim sermaye desteği ile kuruluşun iş planı çerçevesinde gerçekleştireceği kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite, teknolojik geliştirme (ticari prototip, demo, benzetim, yazılım algoritması vb.) faaliyetleri ve bu faaliyetler sonucu elde edilen çıktıların ticari değere dönüştürülmesi çalışmaları Aşama 2 dahilindedir. Aşama 2 süresince teminat alınmaksızın geri ödemesiz (hibe) olarak verilecek teknogirişim sermaye desteği en fazla yüz elli bin (150.000) TL’dir. Bu tutarın proje desteği üst sınırı yüz on bin (110.000) TL ve sermaye desteği üst sınırı kırk bin (40.000) TL’dir.

Aşama 3; kuruluşun bir önceki aşamada elde ettiği çıktıların, Ar-Ge çalışmalarıyla performans ve işlevsellik bakımından iyileştirilmesi ile ticarileşme potansiyellerinin arttırılmasını amaçlayan aşamadır. Aşama 3, kuruluşun proje önerisi hazırlayarak TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı’na başvurması ve teknolojik doğrulaması yapılmış projenin bu programa özel kriterler çerçevesinde değerlendirilmesi ile başlar. Bu aşamada detay tasarım, ticari prototipin işlev ve performans bakımından iyileştirilmesi, denemeler ve saha testleri gibi faaliyetler gerçekleştirilir. Bu Uygulama Esasları kapsamında Aşama 2’yi tamamlayan veya 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından Teknogirişim Sermayesi Desteği alarak kurulmuş olan şirketler, destek bitiş tarihten sonraki 24 ay içerisinde Aşama 3 kapsamında TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı’na başvuruda bulunabilir. Aşama 3 kapsamında projelerin desteklenmesi, izlenmesi ve sonuçlandırılması süreçlerinde TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı’na ait Uygulama Esasları hükümleri uygulanır.

BİGG 1512 Teknogirişim Sermaye Destek Programı Aşama 2

• Kimler Başvurabilir;
Program kapsamında teknoloji ve yenilik odaklı girişim faaliyetinde bulunmaya aday, teknogirişim sermaye desteği çağrısında belirtilen nitelikleri taşıyan, üniversitelerin örgün öğrenim veren herhangi bir lisans programından mezun ya da üniversitelerin herhangi bir yüksek lisans veya doktora programına kayıtlı öğrenci ya da üniversitelerin herhangi bir yüksek lisans veya doktora programından mezun kişiler başvurabilir.

• Değerlendirme;
Aşama 2’ye sunulan iş planları panel yöntemiyle değerlendirilir. Panelist aşağıdaki üç boyutun kriterlerini dikkate alarak iş planını değerlendirir:
   Kriterler
a) İş planının teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü,
b) İş planının uygunluğu ve yapılabilirliği,
c) İş planının ticarileşme potansiyeli.

Aşama 2’ye sunulan iş planları panel yöntemiyle değerlendirilir. İş planları TÜBİTAK tarafından belirlenen panellerde en az 3 panelistin katılımı ile değerlendirilir. Panelistler dışında TÜBİTAK tarafından her panel için bir moderatör belirlenir. Panelde iş planı hakkında tüm panelistlerin “Kriterler” bölümünde belirtilen üç boyutun kriterleri dikkate alınarak değerlendirmeleri alınıp tartışmalar tamamlandıktan sonra iş planına ilişkin panel görüşü oluşturulur.

• Takvim
1 Temmuz 2015 Uygulayıcı Kuruluşlar Tarafından 1. Aşama İş Fikri Başvurularının Alınması
1 Temmuz-15 Ekim 2015 Uygulayıcı Kuruluşların Yürüttüğü 1. Aşama Faaliyetleri
1 Ekim- 15 Ekim 2015 2. Aşama İş Planı Başvurularının Prodis Üzerinden Alınması
Kasım 2015 2. Aşama Panel Değerlendirmeleri ve Sunumlar
Ocak 2016 Desteklenmeye Hak Kazanan Girişimcilerin Duyurulması
Ocak-Şubat 2016 Şirket Kurulumu ve Sözleşme İmzalanması
1 Mart 2016 1512- BİGG Teknogirişim Sermaye Desteği Başlangıcı

• Desteklenen Gider Kalemleri
a) Personel giderleri,
b) Seyahat giderleri,
c) Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri,
d) Malzeme ve sarf giderleri,
e) Yurtiçi ve yurtdışı hizmet alım giderleri,

Dikkat; Uygulama Esasları’nın Desteklenmeyen Giderler başlıklı 10. Maddesinin b bendinde aşağıdaki ifadelere yer verilmiştir;
• “Yüksek öğretim kurumlarında görevli öğretim elemanları hariç, kuruluş ortaklarının kuruluş/firma dışında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) veya (c) bendine tabi olması durumunda, söz konusu kuruluş ortaklarının projedeki çalışmalarına karşılığı olan personel giderleri”

Buna göre 1512 Teknogirişim Sermaye Destek Programı çerçevesinde iş planları kabul edilerek destek süreci başlayan şirket ortaklarının kendilerine belirledikleri ücretler başka bir kurumda sigortalı olarak çalışmaları durumunda destek kapsamına alınmayacaktır.

Aşama 2; girişim planı başvurusu başarılı bulunan girişimcinin kuracağı sermaye şirketine 5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” çerçevesinde teknogirişim sermaye desteği sağlandığı, girişim planı çerçevesinde kavramsal tasarım, teknik ve ekonomik fizibilite, teknolojik doğrulama (önprototip, demo, benzetim, yazılım algoritması vb) çalışmalarının gerçekleştirildiği aşamadır. Bu açıdan 5746 sayılı kanunla Teknogirişim şirketlerine sağlanan tüm vergisel desteklerden, TÜBİTAK’tan destek alarak kurulan şirketler de istifade edebileceklerdir.

Destek süresi boyunca başarılı olabilmek sadece iş fikrinin yeterliliğine değil aynı zamanda kurulacak şirketin yüzleşmek zorunda kalacağı diğer problemlerin de üstesinden gelebilmekle de mümkün olacaktır. Bu noktada kurulacak şirketin tabi olacağı diğer kanun ve mevzuatın (Vergi mevzuatı, 5746 sayılı kanun, Tubitak Uygulama Esasları ve Mali Rapor Hazırlama Kılavuzları) iyi anlaşılması, ve doğru uygulanabilmesi önem arz etmektedir.

Dolayısıyla kurulacak olan şirketin aldığı destekten azami bir şekilde istifade edebilmesi için bu kanuna ilişkin uygulama esaslarının çok iyi anlaşılması ve tatbik edilmesi gerekmektedir. Kısaca bu desteklerden bahsetmek gerekirse;
– Şirket Kuruluş işlemlerinde bazı kolaylık ve indirimler sağlanır. Dolayısıyla Teknogirişim Şirketleri nispeten ucuz bir şekilde kurulabilir.
– Alınan Hibe Desteği Gelir Olarak Dikkate Alınmaz, Özel Bir Fon Hesabında İzlenir
– Sigorta Primi İşveren Hisselerinin Yarısı 5 yıl süreyle Maliye Bakanlığı tarafından karşılanır.
– Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak Damga Vergisi İstisnası sağlanır
– Ar-Ge personelinin çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için yüzde doksanı, diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır
– Ar-Ge İndirimi imkanı sağlanır

TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı çerçevesinde desteklenen ve desteklenmeyen gider kalemleri Tübitak Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Uygulama Esasları’nın 9 ve 10. Maddelerinde açıklanmıştır. Oldukça detaylı açıklamalara yer verilmesine rağmen girişimcilerin gider kalemlerini titizlikle oluşturmaları özellikle seçilen gider kalemlerinin gerçek maliyetlerinin ve vergisel sonuçlarının önceden bilinmesi ve buna göre hareket edilmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu yönetmeliğin personel maliyetlerinin belirlenmesinde 5746 sayılı kanunda belirtilen desteklerin hesaplanarak buna göre beyanda bulunulmasını zorunlu tutması, bu maliyetlerin belirlenmesinde bir uzman desteğini ihtiyaç haline getirmektedir.

Sonraki süreçlerde desteklenen şirketlerden Ar-Ge faaliyetleri ve harcamalarına ilişkin bazı formların Prodis üzerinden sunulması gerekmektedir. Bu noktada özellikle mali rapor önem arz etmektedir. Desteklenen projeler kapsamında yapılan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için yapılacak harcama ve gider belgelerinin kabulü, düzenleme ve ödeme tarihi ile eklerinin ihtiva edeceği bilgiler ve belge düzeni ve dönemin harcama ve giderlerinin sonraki dönem AGY 312’ler ile sunulma koşullarının yerine getirilmesi şirketlerin sağlanan destek unsurlarından azami faydalanabilmesi oldukça önemlidir.

Proje çerçevesinde satın alınan makine, teçhizat, sistem, modül, yazılım vb. taşınırlar Teknogirişim Şirketi’ne aittir. Şirketler, desteklenen proje kapsamında yapacakları harcamalara ilişkin muhasebe ve ödeme işlemlerini tabi oldukları mevzuat ve genel hükümler ile bu programa ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirirler.
Şirketler tarafından gerçekleştirilen proje faaliyetleri ve harcamaları gerektiğinde TÜBITAK tarafından denetlenir. Bu denetimler sırasında desteklerden faydalanan kuruluşların kuruluş yetkilileri ile yeminli mali müşavirlik proje harcamaları değerlendirme ve tasdik raporunu düzenleyen yeminli mali müşavirler, her türlü bilgi ve belgeyi ibraz etmek ve gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.

Aşama 2 son başvuru tarihi ve bu program dahilinde Aşama 2’yi başarı ile tamamlayan kuruluşlardan talepte bulunanlara Aşama 3 başvuruları için son başvuru tarihi TÜBİTAK tarafından girişimciye/kuruluşa bildirilir. 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından teknogirişim sermaye desteği alarak kurulmuş olan sermaye şirketleri Aşama 3’e başvurabilir.